Atatürk Barajı
Türkiye’nin en büyük Hidroelektrik santrali olan Atatürk Barajı Adıyaman (02) ve Şanlıurfa (63) illeri arasında bulunan 2.405 MWe gücü ile Türkiye’nin en büyük ikinci enerji santralidir. Baraj, Fırat Nehri üzerine kurulmuştur. Fırat Nehri üzerine kurulu olan 3. Barajdır. İlk ikisi Keban ve Karakaya Barajıdır. Aslında Fırat Nehrinden ayrı olarak 6 farklı su kaynağından daha beslenmektedir. Bunlar;
1) Göksu Çayı
2) Tohma Çayı
3) Ziyaret Deresi
4) Hacıhıdır Deresi
5) Hacıkamil Deresi
6) Kahta Çayı
YAPISI
1983 yılında başlayan inşaat hedeflenen süre 1994 senesi olmasına rağmen 2 sene erken işletmeye alınan baraj, 9 yıl süren inşa sonucunda 1992 senesinde işletmeye açıldı. Toplamda 84.4 milyon metreküp kaya ve toprak dolgusu yapılan dolgu hacmi bakımından dünyada inşa edilen en büyük beşinci baraj olmasına neden oldu. Toplam su depolama hacmi 48.5 milyar metreküptür. Göl alanı 817 kilometre karedir. Her biri 300 MW 8 türbine sahip olan Atatürk Barajının temelden olan yüksekliği 169 metredir. Baraj gövdesinin uzunluğu 1644 metre eni 15 metredir. 6 adet (16×44) tahliye kanalına ve üç derivasyon tüneline sahiptir. Su deşarj hızı maksimum 16.800 metreküp seviyelerine ulaşmaktadır. Barajda elektrik üretebilmek için derinliğin minimum 133 metrede olması gerekmektedir. Ömrü 50 yıl olarak öngörülmüştür.
NE KADAR ELEKTRİK ÜRETMEKTEDİR?
Her biri 300 MW olan 8 Francis tipi ünitelerde toplamda 2400 MW güce sahip olan Atatürk Hidroelektrik Santrali bu nedenle yıllık 8905 GWh üretim yapmaktadır. Ayrıca bu kurulu devasa güç ile ortalama 1.905.055 kişiye düşen elektrik ihtiyacı karşılanır. Yalnızca konut olarak dikkate alınan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı verilerine göre 2.300.000 konutun elektrik enerjisini karşılayabilecek kadar elektrik üretmektedir. Güncel verilere göre 10.613.000.000 kWh güç ile en çok 1998 yılında, en az 2018 yılında 3.522.280.000 kWh güç üretim yapmıştır. Hazine ve Maliye Bakanlığının verilerine göre Atatürk Barajının senelik ekonomiye katkısı 15 milyar dolardır.
SULAMAYA KATKISI
Bilindiği üzere barajların tek katkısı elektrik üretimi değildir. En önemli katkılarından bir diğeri ise sulamadır. Yıllık ortalama olarak 26.650 milyar metreküp su depolayan Atatürk Barajı doğrudan 875.300 hektar alanı, sulama tünelleri ile birlikte 1.45 milyon dönüm arazi sulanır. Sonradan yapılan sulama tünelleri bölgeye can damarı olmuştur.
ÇEVRESİ
Burada sularını değdiği kısımlarda henüz istenilen düzeyde tesisler bulunmasa da yer yer küçük işletmeler bulunmaktadır. Etrafında Orman Bakanlığı tarafından yer yer ağaçlandırma çalışmaları bulunulmuş, bölgenin güzelliğine güzellik katmaya çalışılmıştır
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde karasal iklim görülmektedir. Sıcaklık ortalaması oldukça yüksek olan bir bölgedir. Bölgede yapılan araştırmalar göre Adıyaman ilinin Atatürk Barajı yapılmadan önce sıcaklık ortalaması 17 derece iken yapıldıktan sonra 17.4 dereceye çıkmıştır. Bölgede bulunan Şanlıurfa, Gaziantep, Birecik, Siverek, Ceylanpınar da aynı şekilde etkilenmiştir. Bunun sebebi hava kütlelerinin daha fazla yüzey suları ile temas etmesidir. Bu değer elbette ki sadece barajdan dolayı kaynaklanmamaktadır. Bunun içerisinde küresel ısınma ve şehirleşmenin etkisi de azımsanmayacak düzeydedir. Öncesi ve sonrası yağış değişimi incelenip araştırıldığında ise bazı bölgelerde artış, bazı bölgelerde ise azalma gözlenmiştir.
TURİZM
Turizm faaliyetleri olarak GAP gezileri düzenlenmekte ve Atatürk Barajını seyredebileceğiniz bir seyir terası ve bu terasın kafesi bulunmaktadır. Kafenin eşsiz Atatürk Barajının manzarası çayınızı yudumlarken sizlere eşlik edip, fotoğraflarınıza konu olacaktır. Konaklama yapmak isterseniz birkaç alternatif mevcuttur. Öncelikli olarak en yakınınızda bulunan Baraj Sosyal Tesisleri’ne ait misafirhane bulunmaktadır. Alternatif olarak ise çevrede pansiyonlar da bulunmaktadır.
MALİYETİ
ATA İnşaat’ın inşa ettiği Atatürk Barajının maliyeti 3,56 milyar dolardır. Türk ekonomisi olarak stratejik bir yatırım olan Atatürk Barajının 26 senede ülke ekonomisine katkısı enerji olarak 25 milyar doların üzerindedir. Aslında sadece enerji olarak bakmayıp sağladığı istihdam, Turizm, Tarım ve bir çok alanda ekonomik katkı yapmış ve yapmaya devam etmektedir.
NADİR BİLGİ
Atatürk Barajı 1981 yılına kadar Karababa Barajı olarak isimlendiriliyordu. Rahmetli Eski Cumhurbaşkanımız Kenan Evren, Mustafa Kemal Atatürk’ün 100. doğum yılından ötürü Atatürk Barajı olmasına karar vermiştir.
TAVSİYE
Eğer bir gün yolunuz Adıyaman Atatürk Barajı‘na düşer ise Baraj yolunun karşısında bulunan fırında odun ateşinde yapılan lahmacundan yemenizi kesinlikle öneriyoruz.
Umarım yazıyı beğenmişsinizdir. Hesaplama araçlarımızı incelediniz mi?